Concept kwaliteitskader: visionair?
De eerste aanzet voor het nieuwe kwaliteitskader verpleegzorg is gepubliceerd. Het sluit aan op het programma ‘Waardigheid en trots’. Een snelle blik op de schematische weergave roept herkenning op. De opbouw is dezelfde als in de PREZO-modellen die we sinds 2008 gebruiken. Beschrijven wat de uitkomst moet zijn voor de cliënt, wat de cliënt zelf kan doen voor een goede uitkomst, wat de rol is van de professional en wat de organisatie moet doen om dit alles te faciliteren. Wij gaan al een stap verder.
Wat me in het concept kwaliteitskader als eerste treft is de eenvoud en de kern van de zin: ‘De cliënt is een mens met een zorgbehoefte maar vooral met een eigen verhaal.’ De eenvoud en de kern zijn fijn en herkenbaar. Dat maar is jammer, want er is geen maar. De cliënt is een mens met een eigen verhaal, dat zich afspeelt in verleden, heden en toekomst. In dat verhaal komen zaken als familie, kinderen, geliefden, vrienden, kennissen, vijanden, passies, angst, verdriet, geluksmomenten en een zorgbehoefte voor.
De rol van de professional
Het tweede dat mij in het concept kwaliteitskader treft, is dat de professional als centrale speler wordt opgesteld in de relatie met de cliënt en de zorgorganisatie. Ik zou binnen dit kader niet graag de professional zijn. Welke rol krijg ik als professional: intermediair tussen cliënt en zorgorganisatie? Is het niet eerder zo dat de cliënt en de zorgprofessional samen de centrale spelers zijn in deze relatie? Het is daarbij goed om te onderkennen dat zowel de cliënt als professional nog deel uitmaken van andere netwerken die van invloed zijn op de kwaliteit van hun gezamenlijke relatie. Neem bijvoorbeeld de relatie tussen cliënt en zorgorganisatie of professional en zorgorganisatie. Het lijkt me niet wenselijk de zorgrelatie uit te drukken als een driehoeksrelatie. Of zoals het nu schematisch wordt weergegeven, de professional tussen de cliënt en de zorgorganisatie in te zetten.
De kern van de relatie tussen cliënt en professional
Het is sinds jaar en dag bekend dat de therapeutische relatie de belangrijkste succesfactor is van behandelingen in de GGZ. Er is veel onderzoek gedaan naar factoren die de kwaliteit van deze relatie bepalen. Het lijkt mij zinvol te onderzoeken in hoeverre deze factoren van toepassing zijn op de relatie tussen cliënt en professional in andere takken van zorg. Dat kan ons helpen in het vorm geven van liefdevolle zorg.
Naast aandacht voor de succesfactoren van de wederkerige relatie tussen cliënt en professional, is aandacht nodig voor de dilemma’s die voortkomen uit de verschillende rollen van beiden in die relatie. Hierin spelen afhankelijkheid, verschillen in verantwoordelijkheden, verschillende belangen en verwachtingen een rol. Maar ook het verschil in achtergrond en de eigen persoonlijke levenservaringen van de betrokken cliënt en professional zijn van invloed op hun relatie. En daarmee op de uitkomst voor de cliënt. Deze laatste aspecten spelen zich (deels) onbewust af en komen tot uiting in non-verbale communicatie. Zonder expliciete aandacht hiervoor lopen we met elkaar het risico onrealistische verwachtingen te scheppen ten aanzien van de effecten van het centraal stellen van de dialoog als bron van kwaliteit in zorg.
PREZO gaat een stap verder
In de huidige PREZO modellen staat de relatie tussen cliënt en professional centraal. De rollen van de cliënt, professional en zorgorganisatie zijn de basis voor PREZO. Het is onze ambitie eind 2016 het nieuwe PREZO te lanceren. En daarin gaan we nog een stap verder.
We nemen binnen PREZO straks de kwaliteit én de uitkomst van de wederkerige relatie mee in de audit. Dat doen we door mee te wegen dat in die relatie dilemma’s spelen die voortkomen uit de verschillende rollen van cliënt en professional. We nemen in ogenschouw dat zowel cliënten als professionals een netwerk om zich heen hebben en een rijke rugzak met fijne en minder fijne ervaringen meenemen in hun onderlinge relatie. Ervaringen, die invloed hebben op de kwaliteit van de relatie in het hier en nu. Ook de maatschappelijke context waarin de relatie tot stand komt heeft invloed op de kwaliteit ervan.
Beoordelen van kwaliteit
We beoordelen straks de wijze waarop in die dialoog met mogelijke dilemma’s is omgegaan. En we kijken naar de wijze waarop de dialoog, de relatie en de uitkomsten daarvan opgepakt zijn in het perspectief van methodisch en cyclisch werken aan kwaliteit. Het zou mooi zijn wanneer in het definitieve kwaliteitskader deze stap ook gezet kan worden. Dan komen we met elkaar dichter bij de leefwereld van de cliënten en hun naasten.
Nicolien van den Berg
No video selected.