Waar perspectieven elkaar tegenkomen
Als pleegouder loop ik soms tegen essentiële vragen aan die veel raakvlakken hebben met de kwaliteitsvraagstukken in de (langdurige) zorg. Wat is de kwaliteit van leven van onze pleegkinderen? Hoe wordt door andere betrokkenen aangekeken tegen datzelfde kwaliteit van leven? En tegen welke norm zetten we dat af? Deze ervaring bepaalde mijn referentiekader bij het lezen van het concept Kwaliteitskader Verpleegzorg.
Onze perspectieven
Wij, biologische en pleegouders, willen er voor zorgen dat de kinderen uitgerust worden met al dat ze nodig hebben om in de toekomst een goed leven te kunnen leiden. Op wat ze daadwerkelijk nodig hebben, is geen eenduidig antwoord te geven. Binnen de pleegzorg brengen biologische ouders hun eigen normen, waarden, wensen en verwachtingen voor hun kinderen met zich mee. Wij als pleegouders hebben onze eigen persoonlijke ervaringen en opvattingen die van invloed zijn op hoe wij naar diezelfde vraag kijken.
Pleegzorginstanties zijn verantwoordelijk voor veel kinderen. Ze hebben te maken met veel gezinnen met verschillende normen en waarden. Er is beleid, een kadernotitie met steekhoudende uitgangspunten. Een derde perspectief.
Waar perspectieven elkaar tegenkomen
Wij zijn met elkaar verbonden doordat we allen staan voor optimale kwaliteit en veiligheid in het leven van de kinderen. Wanneer we alleen deze norm met elkaar delen zijn we het roerend met elkaar eens. Pas wanneer we elkaar vertellen wat we persoonlijk onder deze normen en waarden verstaan, komen de verschillen naar voren.
Wat is kwaliteit en veiligheid voor jou? Is dat hetzelfde als voor mij? En dan is het ineens een stuk lastiger om het met elkaar eens te zijn. Pas dan zijn we bij de kern van waar het in de zorg moeilijk wordt in de relatie tussen cliënt en zorgverlener, tussen zorgverlener en zorgorganisatie.
Helpt het concept Kwaliteitskader Verpleegzorg?
Terwijl ik het concept Kwaliteitskader Verpleegzorg lees, vraag ik me af of de sector met dit kader geholpen wordt om tot deze kern te komen. Een kern met verschillende perspectieven, verschillende waarheden en verschillende werkelijkheden. ‘The proof of the pudding is in the eating’: pas in de individuele zorgrelaties komt een kader tot leven.
Is er scherp genoeg omschreven wat er nu vooral geleerd moet worden? En wie er vooral moet leren en ontwikkelen? Het kader zoomt sterk in op leiderschap en governance, personeelssamenstelling, randvoorwaarden en stroomlijnen van organisatieprocessen. Met de wensen en behoefte van de cliënt als vertrekpunt. Maar komt met dit Kwaliteitskader Verpleegzorg de dagelijkse praktijk tot zijn recht?
Regie voeren
In het kader lees ik dat de cliënt centraal staat, maar ook dat van zorgverleners wordt verwacht dat zij de juiste keuze maken en deze kunnen toelichten aan een cliënt. Toelichten? Was het niet de bedoeling dat we samen gingen besluiten? Of eigenlijk, dat de cliënt zelf regie voert en dus zelf besluit?!
Ook lees ik dat de organisatie moet leren van veiligheidsincidenten en vermijdbare schade zoveel mogelijk moet voorkomen. Dat klink helder en duidelijk. Maar is dat wel zo duidelijk gezien in het licht van de verschillende perspectieven? Wat is vermijdbare schade? En wil de cliënt ook dat het risico op deze schade vermeden wordt of accepteren de cliënt en zijn naasten bepaalde risico’s? Op de vraag wat het antwoord kan zijn op dergelijke dilemma’s gaat het concept kwaliteitskader helaas niet in. En daarmee gaat het kwaliteitskader (nog) niet in op kwaliteit als dynamisch begrip.
Dynamische kwaliteit
Wel wordt in hoofdstuk 4 een oproep gedaan aan erkende kwaliteitscertificaten om hun certificatieschema te herijken op het voorliggende kader. Met genoegen vertel ik hier dat we daar al geruime tijd mee bezig zijn. PREZO Care wordt een generiek, interactief kwaliteitsmodel voor de langdurige zorg. Het sluit aan bij de huidige, in het veld levende opvattingen over kwaliteit. Het is een narratief format voor het in dialoog vaststellen van dynamische kwaliteit. De hiervoor besproken dilemma’s die vanuit de verschillende perspectieven ontstaan vormen de kern van het verhaal over de kwaliteit, en daarmee de kern van PREZO Care.
Verder op de ingeslagen weg in 2017
In de eerste helft van 2017 wordt het concept van PREZO Care voorgelegd aan verschillende experts. Daarna volgen proeven met nieuwe audit methodieken en uiteindelijk een pilot. Ook het concept Kwaliteitskader Verpleegzorg zal, na de consultatieronde, door het Zorginstituut vastgesteld worden. We gaan met elkaar verder op de ingeslagen weg.
Graag spreek ik de wens uit dat we met elkaar in 2017 de vruchten kunnen plukken van ieders inspanning om een bijdrage te leveren aan het verder verbeteren van de kwaliteit in de langdurige zorg. En dat zeg ik in de eerste plaats voor iedereen die zich elke dag opnieuw in de praktijk inzet voor de mensen die zorg nodig hebben!
Nicolien van den Berg